Sofeicz napisał(a):I jeszcze jedno.Kwestia umowna: tutaj pokrótce o nosówkach i samogłoskach długich:
Dlaczego głoskę nosową "ą" tak zapisujemy, chociaż wymawiamy wyraźnie jako "o" z ogonkiem.
- Powstanie długich samogłosek w wyniku:
- łączenia dwóch sylab w jedną (grupy typu ojo) – kontrakcja: np. N. lp. nogoją – nogą
- rekompensowania zaniku jerów (wzdłużenie zastępcze)
- zachowania dawnej długości pod intonacją nowoakutową
- łączenia dwóch sylab w jedną (grupy typu ojo) – kontrakcja: np. N. lp. nogoją – nogą
- ich zanik:
- długość i:, y:, u: znikła bez śladu w początku XVI w.
- długość a:, e:, o:, Ą: przemieniła się w pochylenie tych głosek w początku XVI w.
- o: > ó – o pochylone, potem zlało się z u
- Prasłowiańskie ą i ę uległy wymieszaniu
- około 1000 r. były 4 odrębne nosówki: ę i ą długie i krótkie
- w XII w. wymowa ę i ą zbliżyła się do Ą (a nosowego)
- W XIII i XIV w. istniała tylko różnica co do iloczasu, stąd wspólny znak ř
- Ą > ę (nietypowy proces, w niektórych gwarach pozostało a nosowe), Ą: > Ą° (a nosowe pochylone, stąd pisownia) > ą
- około 1000 r. były 4 odrębne nosówki: ę i ą długie i krótkie
- a pochylone (kreskowano a pochylone (we współczesnej pisowni etymologicznej ĺ) lub a jasne (niepochylone)) zanikło w XVIII w. W wielu gwarach odpowiada mu /o/ (pon 'pan')
- é pochylone w XIX w. wymawiano już zupełnie jak i lub y ("daléj, daléj/niech się na powietrzu spali" – Dziady Adama Mickiewicza), ale ostatecznie zlało się z e jasnym
- długość i:, y:, u: znikła bez śladu w początku XVI w.
Edycja: jako ciekawostkę dopiszę, że a nosowe występuje w języku kaszubskim, który ma w związku z tym trzy nosówki.
"Nic nie jest potężniejsze od wiedzy; królowie władają ludźmi, lecz uczeni są władcami królów".

