[Jaques]

Dla mnie wolna wola oznacza możliwość wyboru spośród dostępnych możliwości.

Ta pierwsza odpowiedź zbliża do sedna, ale moim zdaniem nie jest kompletna.

Po kolei: Możliwości wyboru na pewno nie ma materia nieożywiona. Np. kamień rzucony zawsze spadnie.

Materię można próbować nieco ożywić. Jeżeli wybuduje się maszynę przetwarzającą informacje (komputer) i zaopatrzy w czujniki (kamerę, czujnik dymu itp.), to taka maszyna potrafi wybierać spośród różnych możliwości (mając odpowiedni program). Gdy nie ma dymu, komputer daje informację, że jest OK. Gdy pojawi się dym, komputer włączy alarm. Są możliwości do wyboru i sam wybór jest dokonywany na bieżąco, jednak czy to wolna wola? Komputer w obliczu dymu zawsze włączy alarm. Człowiek na jego miejscu, może podjąć inną decyzję.

Człowiek może zamknąć oczy i pomyśleć, co zamierza zrobić. Wybiera pomiędzy możliwością A i B. Algorytm wyboru w przypadku człowieka jest złożony. Może tylko stopień złożoności różni go od komputerowego algorytmu? Może jest częściowo losowy (np. gdy nie wiadomo, co wybrać)? Załóżmy, że przy kamerze siedzi człowiek. Widzi dym i nie podnosi alarmu. Patrząc z zewnątrz można powiedzieć, że jego algorytm zawiódł. Albo że podjął losową decyzję. Czy wolna wola to błąd myślenia lub czynnik losowy w myśleniu?

A może łamanie schematów to wolna wola? Łamanie zasad to wolna wola? Nieskrępowanie to wolna wola?

Zwierzęta są nieskrępowane. Dzikie zwierzęta hasają po lesie. Czy mają wolną wolę? W sensie, że skręcą sobie w lewo albo w prawo - tak. Ale nie mają zasad jak człowiek, np. zasady żeby nie kraść. To odróżnia nas od zwierząt, że mamy wypracowane zasady "wyższe". Nie chodzi o wywyższanie się, tylko o to, że człowiek ma więcej inteligencji, więc ma więcej pożytecznych zasad. Bez nich poczułby się niepewnie. Na przykład dzięki nim wychodząc na ulicę wiemy, że większość z mijanych przechodniów nie zabierze nam pieniędzy, ubrania czy komórki. Ale w sumie każdy może to zrobić.

Podsumowując: wydaje mi się, że to istnienie zasad powoduje, że nasze nieskrępowanie zaczyna generować pojęcie wolnej woli. Wybory neutralne to nie wolna wola. Wolna wola to wybory pomiędzy zasadą a jej zaprzeczeniem.