[manager]

Symptomatyczne, że wprowadzasz to rozróżnienie "wolnej" woli i "wolnej woli".

Nie ma w tym nic symptomatycznego. Mówiłem już, że będę używał cudzysłowów dopóty, dopóki nie osięgnę pewności, że pod określeniami "wolna" i "wola" wszyscy dyskutanci rozumieją to samo. Ja wiem, co mam na myśli, ale nadal nie jestem pewien, czy Twoja interpretacja tych terminów jest tożsama z moją.

Ale tutaj właśnie tkwi Twój błąd. "Wolna wola" to nie jest żadna potwora, żaden dziwny zwierz czy kosmita, minerał albo porcelanowy artefakt w rodzaju czajniczka Russella. Nie sądzę zresztą, żeby był to również teoretycznie postulowany byt, w rodzaju eteru. Najbliżej jej do matematycznych obiektów, chociaż to wciąż nie to.

Nie ma żadnego błędu. Ja właśnie, wcale nie uznaję "wolnej woli" za jakiś fizyczny lub metafizyczny byt. Dla mnie "wolna wola", to termin określający ciąg procesów fizycznych (chemiczno-biologicznych) zachodzących w mózgu, zakończony podjęciem jakiejś decyzji - dokonaniem wyboru.

Chodzi o to, żeby rozpoznać koncept wolnej woli, jego rolę w zwykłym dyskursie moralnym, społecznej praktyce w kwestii karania i pociągania do odpowiedzialności, dzięki czemu poznamy znaczenie zdań "istnieje wolna wola" czy "człowiek ma wolną wolę" (kiedy się ich używa poza dyskusją filozoficzną?).

Tobie może chodzi o to... i oczywiście można o tym podyskutować. Ale w tym wątku jest to temat poboczny, a główny spór idzie o to, ile wolności jest w "wolnej woli". Czy mamy jakikolwiek wpływ na przebieg tego procesu myślowego zwanego decyzyjnym? Czy nasze "chcenie" (wola) może go w jakikolwiek sposób kształtować, modyfikować, zmieniać? Czym miałoby być to "chcenie" wpływające na deterministyczne, biochemiczne procesy zachodzące w mózgu? W jaki sposób mogłoby je zmieniać?

Jeżeli nic takiego nie istnieje, wtedy decyzja zwana "moją" ("mój" wybór) jest efektem jedynie procesów biochemicznych zachodzących w czysto fizycznej materii skupionej w moim mózgu, na które nie mam żadnego wpływu. To znaczy, że przebieg tych procesów ani trochę nie zależy od jakiegoś mojego "chcenia", czyli woli. Podjęta decyzja ("wolny" wybór) jest moja tylko w tym sensie, że zapadła w procesie myślowym zachodzącym w moim mózgu, a nie gdzieś poza nim. I wolna jest też tylko w tym sensie, że jest niezależna od innych ludzi. I to cała jej wolność! Poza wymienionymi aspektami, ta decyzja nie jest ani moja, ani wolna. Jest jedynie skutkiem czysto fizycznych procesów zależnych tylko i wyłącznie od deterministycznych praw przyrody. Żadne moje "chcenie" (wola) nie ma na nią wpływu, a cały mój związek z tą decyzją polega jedynie na tym, że te fizyczne procesy zachodzą w pewnej wyodrębnionej części wszechświata, zwanej moim mózgiem. Mówiąc obrazowo: moja (wolna) wola jest moja tylko w aspekcie fizycznym, ale nie duchowym (nie jest przejawem mojej jaźni). Inaczej mówiąc: Ja, to skupisko atomów (ciało człowieka) nie wytwarzające czegoś takiego, jak wola. Generuje ono jedynie świadomość, pozwalającą zidentyfikować skutki działania praw fizyki w tym skupisku atomów, objawiające się jako decyzje (zachowania) człowieka. Dlatego zaproponuję taką definicję:

Wolna wola to ciąg procesów fizycznych (biochemicznych, elektrycznych) będących skutkiem działania tylko i wyłącznie praw fizyki na (czysto fizyczną) materię skupioną w (czysto fizycznym) obiekcie zwanym człowiekiem (szczególnie w jego mózgu), powodujący okeślone zachowanie tego obiektu, przejawiające się w postaci jego decyzji i/lub czynów.

A za dyskusję o konsekwencjach "wolnej woli" możemy się zabrać dopiero po wspólnym ustaleniu, co przez nią rozumiemy, bo defincja będzie te konsekwencje determinowała wprost, w sposób przemożny.