[E.T.]

System moralny wywołuje zniekształcenie w procesie podejmowania decyzji.

System nadaje ramy, znaczenie. Postrzegamy pewne rzeczy w kategoriach moralnych i podejmujemy decyzje podlegające ocenie w tych kategoriach.

Używam tego słowa nie w znaczeniu pejoratywnym.

Sądzę, że sam nie do końca wiesz w jakim znaczeniu go używasz.

Manipulanci i jawna przemoc to kierowanie procesem w założonym kierunku, a ich brak niczego nie zmienia, bo pojawią się inne bodźce, np. prawo i sankcje jako manipulant bezosobowy

No dobrze, ale mówimy o celowym wprowadzaniu kogoś w błąd w kwestii faktów tak, aby w efekcie wprowadzony w błąd (zmanipulowany) uczynił coś złego. Albo o przymuszeniu kogoś (np. tortury, groźba śmierci) do uczynienia czegoś złego. Te obce wpływy na nasze działania są podstawą do zniesienia (lub osłabienia) odpowiedzialności za nasze działania. Sens mówienia o ograniczeniu wolnej woli w tym przypadku wiąże się ściśle z kwestią odpowiedzialności za czyn. Ten związek polega na tym, że bez moralności i związanych z nią sankcji nie istnieje problem tego, czy ktoś za czyn odpowiada, czy nie.

Jeśli jest sens mówić o tym, że prawo i sankcje są formami manipulacji i przemocy, to nie jest to manipulacja i przemoc odnosząca się do sytuacji, w których wystąpienie manipulacji i przemocy staje się podstawą redukcji odpowiedzialności.

nie widzę przed tym ucieczki, bo jak warunki znikną to znaczy, że nie żyjemy

Czy to nie oznacza raczej, że tak generalnie ujęte oddziaływania, jakim jesteśmy poddani, są bez znaczenia? Z tego, co piszesz, wynika, że być poddawanym oddziaływaniom znaczy po prostu żyć. A jak już żyjesz, to wtedy pewne rzeczy mogą mieć dla Ciebie znaczenie, możesz chcieć uniknąć pewnych wpływów, a na inne chętnie się wystawiać.

gdzie tu wolna wola?

Czym wg. Ciebie jest wolna wola? Najwyraźniej to brak jakichkolwiek oddziaływań, a więc, jak sam twierdzisz, śmierć- ale też nie do końca, bo jednak chodzi o to, żeby być, a nadto być wolnym. Więc co? No cóż, czysty nonsens. Naprawdę o to całe to wielkie halo?

Tymczasem jest też inny sens, w którym mówimy o wolnej woli, a który ma dla nas- ludzi postrzegający moralny aspekt naszych i cudzych działań- żywotne znaczenie.

Właśnie rzecz w tym, że jak się zastanowić to nic nie jest oczywiste.

Istnieją w różnych moralnościach zasady nie do pogodzenia. Jednak w obrębie jednej kultury wiele z tych zasad jest czymś oczywistym- znaczy to tyle, że w dialogu wewnątrz kulturowym ludzie nie poddają kwestii wielu rzeczy, dzięki czemu osiągają porozumienie. Ta oczywistość nie oznacza, że wszystkie kultury mają być w tych kwestiach zgodne.

Nie uważam, że systemy moralne są fałszywe, choć można tak powiedzieć bo te systemy wynikają z fałszywej przesłanki twórcy systemu – „Jestem autorytetem moralnym, niepodważalnym i jedynym na świecie”.

Jakiego twórcy? Wskaż mi go proszę. Po drugie: nie ma żadnej takiej przesłanki, chociaż ludzie są przekonani o tym, że pewne normy po prostu obowiązują i kropka- są przekonani, że z pewnymi kwestiami nie ma dyskusji. Nic w tym jednak dziwnego i nie kłóci się to w żaden sposób ze zróżnicowaniem moralności spotykanych w różnych miejscach i w różnych czasach. Jest to warunkowane tym, o czym już pisałem- nie ma dyskusji, o ile nie ma kwestii, co do których nie ma dyskusji. W toku ewolucji moralności różne kwestie mogą być niepodważalne w różnym czasie.

Uważam, że nie można stworzyć systemu uniwersalnego, który działa zawsze tak samo w każdym miejscu, bo tworzy go człowiek, a wszystkie twory człowieka są niedoskonałe ( to moje zdanie, bo innego nie mam).

Powiedziałbym raczej, że niezależnie od tego, czy system norm ktoś zaprojektował, czy powstał w procesie ewolucji kulturalnej w sposób, nad którym nikt nie ma kontroli, system taki zawsze sprawdzi się tylko w pewnych warunkach.