[Osiris]

Fakt, że europejska cywilizacja "odmarzła" nie oznacza, że religia odegrała w tym pozytywną rolę. 

Tego, i wszelkiego innego się nigdy nie dowiemy, chyba że będziemy stosować myślenie życzeniowe.
Kiedy pojedziesz do Gruzji, to co 100 m masz kościoły z IV w., a jakoś specjalnie wybujałej cywilizacji tam nie zbudowano.

Dlaczego od razu myślenie życzeniowe? W średniowieczu nauka i wiara były "naczyniami polaczomymi ". Jeśli ktoś podważał katolickie dogmaty jak robili to hererycy od XIII w. to podważał w zasadzie ówczesny światopogląd naukowy. Heretycy nie byli kochani przez Kościół.