[znaLezczyni]

https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka...lizmu.read

Wywiad z Madeleine Albright, przeprowadzony przez Jacka Żakowskiego. "Madeleine Albright ostrzega przed zjawiskiem faszyzmu i nacjonalizmu"

Wiele osób chce zmienić kierunek, w jakim zmierza świat. Ale bardzo niewiele osób chciałoby powrotu Hitlera czy Mussoliniego. Żaden z nich nie miałby dziś szans w wyborach w żadnym zachodnim kraju.

90 lat temu Hitler i Mussolini, jakich my dziś znamy, też nie mieliby szans w żadnych wyborach. A jednak obaj wygrali wybory i doszli do władzy w demokratycznych państwach. Zrobili to legalnie. Ludzie głosowali na miłe obietnice. Nie na katastrofalne skutki faszystowskich rządów w postaci zbrodniczej dyktatury, o której nikt nie mówił. Wyborcy poparli pewne zmiany systemowe, ustrojowe, społeczne i pewną brutalizację życia – np. wobec Żydów i komunistów – ale nie to, co ostatecznie się stało.

Mussolini mówił, że trzeba kurę skubać piórko po piórku, żeby się za bardzo nie broniła. Nawet wyrwanie całej garści piór nie powoduje zdeterminowanego, radykalnego oporu, gdy reszta piór demokracji, wolności i praworządności chwilowo wydaje się niezagrożona i zdaje się wystarczać do przetrwania.

Trudno wrzucać do jednego protofaszystowskiego worka prezydentów Duterte, Erdoğana, Bolsonaro z premierem Orbánem i prezesem Kaczyńskim.
Dlaczego pan tak uważa?
Bo ideologicznie bardzo mało ich łączy.
Faszystów też wiele różniło. W odróżnieniu np. od komunizmu faszyzm jest zawsze lokalny i nie jest ideologią. Faszyzm to proces zdobywania autorytarnej władzy. „Mein Kampf”, biblia niemieckich faszystów, nie opisuje przecież marzenia o innej rzeczywistości. Opisuje, jak zrealizować marzenie o władzy. Taki proces był niewidoczny od końca II wojny, a teraz toczy się w wielu krajach.