[Fanuel]

Jak już pisałem, do polskiej wikipedii należy podchodzić z wielką ostrożnością. Na tej samej stronie jest podawany fejk o rzekomej bogini Osterze i zającu. Co tam ktoś tam na jakimś tam uroczysku zaobserwował, może być ciekawostką lokalną, albo też bzdurą totalną, ja tam bez sprawdzenia bym na słowo (pisane) nie wierzył.

Ok.

Być może, być może. Całkiem logicznie brzmi wersja, że w persji jajka składano do grobów, więc chrześcijanie przyjęli to jako symbol zmartwychwstania. Byłoby to przejęcie pewnej symboliki ale ze zmienionym znaczeniem.

Kulturowy standard.

Znaleziono też denary rzymskie z I wieku. A w tych czasach Rzym tu nie sięgał. To po pierwsze, stosunki handlowe wyjaśniają takie "migracje" przedmiotów.

Po jakie licho ciągać za sobą malowane jajo, które można doskonale wykonać na miejscu? Złote monety raczej trudniej robić niż pisanki.

[quote
A po drugie, okolice Polski były chrystianizowane już wiek wcześniej, a na południu jak i na wschodzie mogli dochodzić misjonarze. Jest też opowieść o tym, że św. Metody ochrzcił "pana na Wiślicy" na długo przed chrztem Mieszka.[/quote]

I nawracali jajkami? Średnio kompatybilny to zwyczaj z ewangelicznym przesłaniem. Jajo, które obumrze nie wydaje życia. Prędzej na wzór św. Patryka mogli zmartwychwstanie tłumaczyć na zasadzie ziarna ozimego zboża. Żyto takie też jest wielkanocne a nadaje się o wiele bardziej do nawracania.

A o konwergencji nie myślałeś? Jaja były używane do celów magicznych na terenie Afryki, skąd przyszły do obu Ameryk i nadal pozostają w różnych kultach, czy to pogańskich czy pogańsko-chrześcijańskich. Podobne dyskusje toczą się w regularnych odstępach czasu o krzyżu, bo przecież ten symbol też bywał używane w różnych wariantach w różnych, niezależnych od siebie, kulturach.

Dlatego ja wychodzę z założenia, że do uzasadnienia zarzutu pogaństwa trzeba coś więcej, niż tylko "Chińczycy jajca malowali". Dany przedmiot musi być użyty w takim samym, a przynajmniej podobnym, znaczeniu, które zostało potem adaptowane do chrześcijaństwa. Jeżeli natomiast mamy krzyż, który z symbolu hańby staje się symbolem Zmartwychwstania i jajca malowane, które z daru grobowego stają się poświęconym pokarmem, to jest to dla mnie zmiana tak radykalna, że o pogaństwie już mówić nie można.

Konwergencja konwergencją, ale ewolucja znaczenia jajca nastąpiła skokowo. Dopiero druga połowa XXw. to zanik jajcowatego świętowania. Kiedyś kolorowały pisanki tylko kobiety, młode dziewczyny się nimi od śmigusa wykupywały, woda z wywaru barwiącego służyła im do urodziwiania się, smagane wiciami z wierzby dawały pisanki chłopcom, aby ci przestali. A im pisanka ładniejsza tym chłopak miał większe powodzenie u panny. Wreszcie Rękawka krakowska może świadczyć za prawosławnym źródłem jajcowania, ale i za tym, że akurat u Słowian zwyczaj był tak silny, że trzeba było jakoś zaadoptować to do nowej religii, bo podobnie jak kupałę, ciężko było taką fajną okazję przegapić.

Nie pierwszy raz prowadzę tego typu dyskusję, więc wierz mi na słowo, że i do chleby i wina można się przypieprzyć. Wino to oczywiście kult Dionizosa. A chleb? Chico wyprowadzał z kultów babilońskich, inni anty-apologeci widzą tu związki z kannaeńskim "miastem (boga) chleba" Bat-Lakhmu (Betlejem). Zwłaszcza od kiedy Teista w tym wątku zaczął udowadniać, że judaizm jest pogański, takie rozróżnienia tracą sens.

Ale to w zasadzie jeden krąg kulturowy, więc to tak jakby wsio jedno. Słowianie to dziewice Średniowiecza, przyleźli z ubocza starych cywilizacji i przynieśli zwyczaje dość prymitywne w wykonaniu.

Chrystianizacja nie opiera się na udowadnianiu wyższości chleba nad jajkami. Albo wina nad piwem. O zastępowaniu słowiańskiego masła biblijną oliwą nie wspominając. Nawet nie wiem, czy takie podejście do kwestii "ewangeliczności" jest (wczesno) protestanckie, czy może nawet... koraniczne. Podejście chrześcijańskie pokazałem wyżej na przykładzie krzyża i jajec malowanych.

Chrystianizacja opiera się na adoptowaniu najważniejszych cech wiary do kulturowego podłoża. Zaszczepianie na surowej skale wierzeń i kompletne rugowanie pozostałości musiało by opierać się na jakiejś przepaści cywilizacyjnej podobnej do tych jakie mamy dziś nad małymi plemionami, albo jaką mieli Grecy nad Rzymianami. Przy czym kompletne wyrugowanie wymaga świadomej działalności przez setki lat a i tutaj nie ma pewności, że przejdzie. Wielkanoc sprzągnięto z wiosennym oczekiwaniem obfitości i płodności, bo gdyby tego nie zrobiono to spora część ludu mogła by schizmy oczekiwać.