[Fanuel]

Całe szczęście, że nie mamy nikogo na miarę Supermana. Te wszystkie amierikańskie bohatery są do bólu banalni i prości jak konstrukcja cepa. Same ratowacze świata i ludzkości przed zagładą. Same idealne Jezusy.

Nie do końca. W warstwie konsekwencyjnej to i owszem, ale w warstwie decyzyjnej to się nie zgodzę. Tony Stark, Peter Parker, Bruce Banner, Bruce Wayne, Jason Todd to nie są posągowe sylwetki, tylko ludzie, którzy przeciwdziałają konsekwencjom wyborów jakich dokonali.

Nie jestem w stanie oglądać tych wszystkich Avengersów, bo praktycznie od razu wiem co się stanie, wiem kto jak się zachowa, fabuła jest do bólu przewidywalna.

A widzisz. Mnie interesuje droga do celu, który może i z góry jest znany, ale przecież najfajniejsze jest to jak kto inny myśli a nie co robi. Patrząc na to co kto inny robi trzeba koniecznie dojść do wniosku, że wszystkie książki fabularne oscylują wokół, żarcia, władzy i dupczenia. Kultura traci sens jako taka. Dla mnie ważne jest to jakie rozwiązania przyjmą bohaterowie. Co zrobią w jakiej sytuacji i jak. Jak postrzegają i jak działają.

Nie kumam, że to się w Polsce przyjęło.

A ja rozumiem.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Monomit

Monomit – w mitologii oznacza podróż lub zadanie podejmowane przez mitycznego bohatera, który przechodzi przez szereg etapów, do których należą: Odejście z domu, Przygoda w nieznanym świecie i Powrót z nowym zrozumieniem. Życie bohatera często rozpoczyna się poprzez cudowne poczęcie i narodziny, często z dziewicy, po czym nowy bohater prawie natychmiast staje w obliczu zagrożenia[1].

Joseph Campbell objaśnia monomit w swojej wpływowej książce Bohater o tysiącu twarzy. Pojęcie to zostało zaczerpnięte przez niego od Jamesa Joyce'a[1].

Dwie prace napisałem o tym jak archetypiczne utożsamianie się z bohaterem prowadzi do wyniesienia na szczyt kultury, która robi to najlepiej. I mnie sukces tych opowieści nie dziwi. W sumie pomyśl dowolny tytuł horroru, thrillera i komedii z jakąś wyraźną główną postacią i się okaże, że w sumie do załączonego schematu dopasujesz wszystko co do głowy Ci przyjdzie.

Co więcej jak już coś się przebija to jest to sylwetka antybohaterska. Alkoholików, dziwkarzy, postaci, które nawet jak czynią dobro, to niekoniecznie z pobudek czysto moralnych.

Punisher jest dosyć posępny i nie wiem na ile chodzi mu o dobro a na ile o zemstę. Jedyna (no może jeszcze Lobo) postać, którą można strawić.[/quote]

Kwestia podejścia. Ja tam nie przepadam za Batmanem czy Daredevillem, dziwaczna postać Deadpoola mnie nie bawi, Luck Kage mnie znudził a do Punishera nawet nie zajrzałęm. A to postaci bardziej mroczne, negatywnie nacechowane. Taki Batman to na dobrą sprawę czysty archetyp nietzscheańskiego Nadczłowieka. I mimo tego nie przepadam za nimi, bo rozwiązania, przedstawiona droga są... nudne. Identyczne jak w każdym innym filmie. Mnie nie przekonuje klisza mówiąca, że jak coś jest brutalniejsze, krwawsze, bardziej propatologiczne to jest "prawdziwsze" czy "głębsze".

A co takiego jest w Niemcach, Francuzach, Hiszpanach czy Brytyjczykach? Od tych nacji też nie słyszałem o żadnym bohaterze w stylu Supermana w kororowych rajtuzkach.

Brytole mają inny wszechświat. Tam jest Dr. Who, Harry Potter, Sherlock Holmes, Herkules Poirot, James Bond, Aslan, Tarzan, Mowgli nawet. I szereg innych postaci im podobnych. Tylko superbohaterskość nie przejawia się w chodzeniu w trykocie jest naznaczona posiadaniem jakiejś ubercechy czy ubercech a sam bohater jest normalny w sumie. Niemcy mają ten sam problem co i my. Tylko pragnę zauważyć, że u nich tworzenie postaci SuperBohaterskich jest zakazane od 1945 i ciągle się źle kojarzy XD

Francuzi mają wioskę Galów, TinTina i Cluseu. Hiszpanie nie kojarzę, ale podobnie jak z Niemcami i Włochami tam może być taboo na tworzenie takich postaci. Kojarzę Zorra z tego kręgu kulturowo-językowego, a z klimatów latino to kojarzę absorpcję indiańskich mitologii z czołowym produktem eksportowym jakim jest Tezcatlipoca, który jest ichnim odpowiednikiem naszego Karolaka, dobrze, że z lodówki jeszcze nie wyskakuje.

Zauważ, Gawainie, że Superman nie powstał wczoraj. Jest to wszak produkt „złotej ery komiksu”. A dzisiaj ciężko się Superman sprzedaje.

Nie powiedział bym. Człowiek ze Stali został w roku emisji wyprzedzony jedynie przez Iron Mana 3 a krindżowy Batman vs Superman...

W przypadku Batman v Superman, globalne wyniki finansowe są niesamowicie dobre. Lepsze, niż szacowali w samym Warner Bros.! Starcie Mrocznego Rycerza z Człowiekiem ze Stali zarobiło już pół miliarda dolarów! Te 500 milionów amerykańskich zielonych to więcej, niż dochód jakiegokolwiek innego filmu o super-bohaterach wyprodukowany przez zaledwie 5 dni od premiery.

Kosił nieziemskie wyniki. Ale fakt, widać, że ta postać już nie jest elementem tworzenia żadnych Złotych Er. Mnie się wydaje, że wynika to jednak tylko z coraz większej mizerności kolejnych historii. Na samym początku to było jednak Sci-Fi. Twórcy musieli dać jakąś podbudowę pseudonaukową, postarać się o spójność świata. Dzisiaj nielogiczności załatwiono łatą Multiversum a same tłumaczenia sprowadzone są do "magii". Nawet X-Meni zostali mutantami, których zdolności wynikają z tego, że ich mutacje działają jak odkurzacz i zasysają MOC z innego wymiaru. Coś co było zaletą opowieści superbohaterskich zostało spauperyzowane. Grunt to sprzedać nakład.

Także w Ameryce lepiej sprzedają się właśnie antybohaterowie, jak Batman. Albo playboy Tony Stark.

Chwilowa przewaga IronMana wynika z lepszości produkcji MCU nad DCU. MCU skupiło się na lekkiej atmosferze, dowcipasach z brodą i eastereggach, dokładając ładne efekty specjalne wychodzi łatwiejszy odbiór. DCU zaś po prostu próbowało naśladować ów schemat i wychodzi miernizna z perełkami gdzie nie tu. Na szczęście się to zmienia i przynajmniej w serialach z mojego punktu widzenia DCU wygrywa.

Bohater musi mieć w sobie coś, co sprawi, że czytelnik lub widz będzie marzył o byciu takim jak on. Musi odpowiadać na jakieś potrzeby odbiorcy medium.

No i amerykańskie produkcje to zapewniają, pytanie dlaczego u nas odpowiedzią na te potrzeby jest import?

Ciężko sobie wyobrazić takiego Kapitana Polskę zagranego wprost w obecnych okolicznościach polityczno-społecznych Polski podzielonej i wkurwionej. Nasz Kapitan Polska musi mieć z Polską coś na kształt love-hate relationship.

No i mamy kogoś takiego. Masowo takie postaci produkuje Pilipiuk i jest nim np. taki Robert Storm. Pan Samochodzik taki, bystrzak-detektyw i postać bardzo pozytywna. Tylko, że to nawet u Pilipiuka margines jego produkcji, bohater opowiadań a w mainstreamie wręcz nieistniejący. Druga postać z taką relacją to Jakub Wędrowycz. Nienawidzi Państwa, broni tego kto mu zapłaci, albo mu się to opłaca, ale jednocześnie był partyzantem i całkiem za darmo tępił komunistów. Tylko znowu, w mainstreamie zaistniał, ale jako antybohater.

Najbardziej szlachetna forma polskiego superbohatera jaką jestem w stanie sobie wyobrazić, to byłby taki Człowiek-Symetrysta. Projekt nadczłowieka rozpoczęty za SLD, kontynuowany za PO, doprowadzony w bólach do końca za Kaczora. Nienawidzi wszystkich polityków i plwa na nich, bo może. Pochyla się ze współczuciem tak nad prekariuszem z Warszawskiego Mordoru, jak nad chłopem małorolnym z Podkarpacia. Kocha Polaków, ale rzyga na patriotyczne gadki. Pomaga gejom, ale nie angażuje się w ruchy LGBT. Sprawy aborcji, czy „»żołnierzy« wyklętych” w ogóle nie porusza.

I to jest domyślna forma "startowa", z którą coś się dzieje, bo jako materiał na superbohatera się nie nadaje. Robert Storm co prawda jeszcze gejów nie ratuje, ale wpisuje się dobrze w większość postulatów. I dlatego go nie ma w mainstreamie. Jest zbyt prosty, sztampowy i przewidywalny. W nim nie ma miejsca na wewnętrzną przemianę, nie ma miejsca na drogę i rozwój. Ot, jest. Jest spoko kolesiem, który inteligentnie patrzy na świat, ma swoje problemy, urocze nawet, ale nie widać w tym ani możliwości pójścia w drogę ujezusowienia ani zrobinhoodzenia. Nie wpisuje się w oczekiwania, nie spełnia potrzeb, którą spełnia Sherlock, Hulk czy Kapitan Ameryka.

Pytanie brzmi dlaczego tak się dzieje? Co stoi za tym, że kultura polska nie może urodzić nikogo na miarę Supermana albo IronMana? Co takiego jest w Polakach, że co prawda są na bieżąco ze światowym mainstreamem, ale nie są w stanie weń włożyć niczego co by ten mainstream tworzyło.

To nie jest charakterystyczne dla Polaków, ale w ogóle dla Europejczyków. Wynika to po prostu z wieku i dojrzałości europejskiej kultury - naszych Supermanów i Avengersów prałojce stworzyli... w średniowieczu. Mowa, oczywiście, o żywotach świętych. Bardziej na zachodzie - w Polsce chyba akurat nie bardzo - drugim typem superbohatera był chrześcijański rycerz bez skazy. I oni się zwyczajnie przejedli, a żaden szanujący się artysta nie będzie na chama powtarzał wzorców od dawna istniejących w jego kulturze.

No ale powstały potem dzieła z bohaterami na miarę Fausta, Zaratustry, Sherlocka. I na dobrą metę każda dobra opowieść ma ten sam schemat scenariusza. Pokazanie jak postać wzrasta i pokonuje kolejne przeciwności.

Podkreślam przy tym, że to nie zależy od wyznawanej religii - protestanci i ateiści świętych nie czczą, ale przecież Supermana też nikt nie czci

,

Mnie się spodobało stwierdzenie, które kiedyś wyczytałem, że Superman to Jezus wymyślony przez dwóch Żydów I coś w tym, kurka, jest.

jednak jesteśmy świadomi istnienia pewnych wzorców zakorzenionych w kulturze. Stany Zjednoczone zostały zaś zbudowane na kulturze będącej połączeniem odrzucającego wszelkie wzorce poza Bogiem purytanizmu oraz nowoczesnego egalitaryzmu. Kiedy więc w zeszłym wieku zaczęli powstawać superbohaterowie, tam było to coś oryginalnego i nigdy niewidzianego - toteż ich twórcami byli poważni artyści, którzy umieli zrobić to dobrze.

No ale przecież Superbohaterowie to wymysł klasycznie europejski. I naśladownictwo imperializmu rzymskiego, odwołania kulturowe Amerykanów są aż nazbyt widoczne. Kulturowo też mocno w niej siedzą. Odyseusz - Han Solo spod Troi, Iron Man z Grecji. Herakles - Dr. Jekyll i Mr Hyde oraz niezielony Hulk. Thor - wiadomo. Hektor - Kapitan Illion. A można by jeszcze analogie długo wykładać. I jak się zastanowić to u nas klasyczna wykładnia, już za czasów RON zaowocowała masą herosów. Taki Żółkiewski grał rolę w Odprawie Posłów Greckich, za wzór obierał Hektora . Śmieszniej nawet będzie. Sobieski pod Wiedeń szedł bo na nagrobku dziadka, owego Stanisława Żółkiewskiego stało: Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor – Powstanie kiedyś z kości naszych mściciel (Eneida, IV 625). Jedyna znana mi przepowiednia, która spełniła się dwa razy. I jakoś tak się dziwnie składa, że kultura antyczna, w społeczności, która widziała pewną wspólnotę z nią dawała w wyniku owego kojarzenia i absorpcji Herosów, wcale nie gorszych od tych antycznych. Raz opowieści o realnych czynach, raz o wymyślonych. Tylko ten fakt nie tłumaczy nijak dlaczego dzisiaj nie ma tego pędu tam gdzie był jeszcze ze sto lat temu, a tam gdzie jest, jest w sferze neomitów i fantazji. Brakuje jakiegoś czynnika X, któy jest katalizatorem. Albo nawet więcej niż jednego czynnika.

---

Co sprawia, że polska kultura jest hermetyczna a amerykańska nie? I dlaczego u licha w tym hermetyzmie nie ma miejsca na bohaterów postmitycznych, bohaterów o sylwetkach archetypicznych i ikonicznych?

Równie dobrze mógłbyś pytać czemu kultura Iranu, ... jest hermetyczna - przecież oni też nie generują swoich "superbohaterów"

Tutaj da się wyodrębnić składnik jakim jest taboo. Kultura perska swojego czasu dała sylwetkę Zaratustry. A  od Zaratustry na początku ubiegłego wieku, wziął się Projekt Ubermensch. Znaczy się u nich żywy był model kulturowy sprzed iluś tam setek lat. Mogło wystąpić zmęczenie materiału. Dzisiaj za cichość Persów odpowiada religijne taboo. I te procesy są jakoś zrozumiałe.

RPA

RPA wydało na świat pierwszego pół-boga, więc nie bluźnij.

czy Francji jest hermetyczna - przecież oni też nie generują swoich "superbohaterów".

Francja generuje. I realnie jakiś czas temu i kulturowo. I ten inkluzywizm jest pojmowalny i to dość łatwo.

Amerykanie przenieśli swoją kulturę (nie tylko superbohaterów, ale też modę bycie fit, jogę czy hamburgery) przy okazji wszelakich misji wojskowych.

I to nawet tam gdzie ich nie było, ani nawet Brytoli z ich językiem. Cała Europa Środkowo-wschodnia jest jak pustynia kulturowa. kilkaset milionów, dość zamożnych i żyjących w pokoju ludzi nie generuje nic co by tworzyło mainstream. Główny nurt popkultury kształtuje USAński sposób tworzenia opowieści. I to opowieści często sztampowych.

Szczególnie mocno widać to u Japończyków.

U nich widać traumę, bo Bóg Wcielony dostał wpierdol od Oppenhaimera, który sentymentalnie cytował Ashtavakragitę.

Trudno nadrobić taki późny start, szczególnie gdy znacząca część społeczeństwa marzy o powrocie do PRLu.

No ale jesteśmy w bieżącym nurcie kultury światowej, zaś tworzenie kultury wymaga małych nakładów finansowych, za to dużych "energetycznych". Potrzeba kogoś z wyobraźnią, kto stworzy Universum i to Universum stanie się udzielnym królestwem cudzych wyobrażeń. I ma dość sił na ich utrzymanie. I u nas kupuje się Batmana i Hulka, a nie tworzy sylwetek ich swojskich odpowiedników.

Zresztą, z tym Wieśminem trochę przesadzasz - nie wiem na czym miałoby polegać owe niezrozumienie, ale jako postać popkulturowa jest rozpoznawalny na Zachodzie.

No jest rozpoznawalny, ale konia z rzędem temu, kto widzi w serialu Netflixa Sapka jako twórcę polskiego. Przecież Geralt to jest obraz Polaka na Emigracji. Nie lubi swojej roboty, narzeka, oddaje się prostym przyjemnościom i stara się być obojętnym moralnie na skurwysyństwo świata, bo sam go nie zbawi. Taka sylwetka człowieka rozczarowanego typowo polskim mesjanizmem, nawet więcej, takiego soft narzekacza.

Przecież Wieśmin to taka polska wersja Punishera, tyle że macha mieczem, znakami i łapami zamiast łapami, spluwami i granatami

.

No do tego dało się go sprowadzić, to i się sprzedał. Tylko czy to jest ten sam Geralt stworzony przez Sapka?

antybohaterowie, jak Batman.


Od Batmana się odstosunkuj.

Niby czemu? Antybohater to ktoś, kto może być heroiczny tylko jemu to nie wynika z wrodzonej szlachetności a z innych pobudek np. z zemsty.