[E.T.]

Jak ktoś ma pytania, to proszę.

To ja jeszcze. Co z przekonaniami o naturze ludzkiej w kontekście odrzucenia chrześcijańskiej eschatologii? Jak sobie dziś na własny użytek układasz odpowiedzi na pytanie o stosunek ciała i ducha?

Ale wiesz jak to jest - to model dyktuje interpretację, a nie na odwrót. Jak się ma jakieś podejście, to się (d/p)oszukuje wyjaśnień z nim zgodnych. (...) jakoś tak wszystko sobie wyjaśniliśmy bez odwoływania się do rzeczy nadprzyrodzonych.

Jest jeszcze gorzej. Przekonania o zajściu takiego czy innego nadprzyrodzonego faktu z reguły nie pociągają za sobą żadnych logicznych wniosków co do faktów. W tym przypadku trudno nawet mówić o modelach. To są raczej izolowane pseudo-sądy. Jeśli zaś mamy rzekomo do czynienia z jakimś modelem zjawisk nadprzyrodzonych, to jest on dziurawy jak wiadomego pochodzenia popularny przetwór mleczny.

Nasłuchałem się w życiu historii o tym, jak to kogoś odwiedził jakiś zmarły bliski. Ostatnio koleżanka z pracy opowiadała o zmarłym ojcu, że ujrzała go w oknie i nawet swoją mamę wołała, żeby zobaczyła (oczywiście ta nic nie widziała). I cóż z "w oknie stoi ojciec" miało niby w obszarze faktów wyniknąć? Właściwie to niewiele, poza jedynie tym, że być może matka go też zobaczy, ale tylko być może i to, że matka nie widziała, nie zmieniło przekonania koleżanki, że ojciec do niej przyszedł. Ale nie liczą się praktyczne wnioski, tylko narracja, jaką można osnuć na kanwie takich doświadczeń, grająca (w pożądany sposób?) na emocjach (własnych, cudzych).

Podobnie jest z Bertową opowieścią. Co z tej całej historii wynika? Właściwie tyle, że można do niej wracać, przeżywać na nowo i o niej opowiadać w takich właśnie kategoriach. I tyle. Żadnej użyteczności predykcyjnej. Jest jakiś pseudo-model, na tyle pod względem formy przypominający wyjaśnienie, że za taki jest brany.