[dammy]

Pewnie dlatego jeśli już mamy się bawić w datację eksodusu to dużo lepiej to wygląda w przypadku Ramessydów gdzieś po panowaniu Ramzesa III.

Jakoś takoś. Do tego dochodzi inny problem z wcześniejszymi datacjami - Egipt Palestynę jeszcze kontrolował i takie coś zostałoby raczej zauważone. W zasadzie jedynym wydarzeniem, które szczątkowo jakoś przypomina Eksodus jest ucieczka Hyksosów, co ciekawe już Manethon to zauważył. Tylko kiedy to było.

Za eksodusem w czasach Ramzesa V czy końcem panowania R. IV przemawia parę rzeczy, ale żeby przypisać wpływ wiary egipskiej na wykształcenie się hebrajskiej monolatrii trzeba mocno nagiąć fakty.

W tekstach z czasów Ramzesa III wiemy, że Apiru byli pomocnikami kapłanów z Iunu czyli Heliopolis. Wcześniej za czasów Amenhotepa III Iunu dominował tam kult Re-Horachte z tarczą słoneczną czyli Atonem jako jego emanacją. To był okres świetności Iunu jako głównego ośrodka kultu w Egipcie. Za Amenhotepa IV do Heliopolis dołączył Achet-Aton z przewodnim kultem Atona. W czasach Ramessydów gdy dominował kult Amona-Re, a ośrodek w Heliopolis został zdegradowany na rzecz kapłanów tebańskich wśród zazdrosnych Heliopolitańczyków mógł istnieć ukryty kult solarny w dawniejszym ujęciu gdy kler Iunu było u szczytu świetności. I Hebrajczycy jako pomoc świątynna mogli go poznać. Ale jest to naciągane.

Niemniej jeśli zignorujemy te monolatryczne bądź wręcz monoteistyczne jak niektórzy chcą zapędy Mojżesza albo naciągniemy fakty to rozwiązuje trochę problemów:

-Brak wzmianek w źródłach egipskich można wytłumaczyć skąpością źródeł z czasów Ramzesa V jak i faktem, że ten władca mógł nie kontrolować Palestyny. Za Ramzesa IV władza Egiptu też mogła mieć tylko formalny charakter. Każdy mógł się rządzić sam. O wyprawie na Palestynę wzmianek brak. Tyle, że burdel jaki rozpętał Jozue myślę, że by został odnotowany przez Egipcjan tak jak ew. jakiś inny podbój Kanaanu przez Hebrajczyków.

-Obecność Ramzesa w ks. Wj.
-Obecność Lewitów. Mogli być wcześniej pomocnikami egipskich kapłanów.
-Obecność Ramesseum.
-Chęć ucieczki. Wszak praca Apiru w kamieniołomach poświadczona za Ramzesa IV nie każdemu mogła odpowiadać.
-Obecność Hebrajczyków jako budowniczych. Jako budowniczy świątyni zostali poświadczeni w źródłach egipskich w czasach Ramzesa II.
-Obecność Filistynów.

Ale jest sporo "ale":
-Wg ks. Sm. czy ks. Kronik. Dawid przeniósł stolicę do Jerozolimy. Tyle tylko, że badania archeo nie potwierdziły jakoś wspaniałości tego miasta w X wieku p.n.e. Natomiast znaleziono ślady zniszczeń gdzieś z II poł. X w. p.n.e. W steli zwycięstwa Szeszonka I nie ma w przeciwieństwie do wielu innych miast wymienionej Jerozolimy co sugeruje, że Jerozolima robiła wówczas za Pierdziszewo Wyżnie-Kolonia i podważa wiarygodność źródeł biblijnych.

-Chronologia biblijna leży i kwiczy. Czasy z ksiąg Wyjścia, Sędziów i Samuela musiałyby być mocno spłaszczone chronologicznie wobec narracji biblijnej. Zapewne były tam rzeczy o stosunkowo starej proweniencji, ale były one dużo później zredagowane, a niektóre mają charakter tradycji P.

-Ramesseum z ks. Wj. przypomina bardziej spichlerz niż miasto czy nawet pałac.

-Ślady zniszczeń z Megiddo czy Jerycho świadczą, że były zdobyte znacznie wcześniej niż najazdy Hebrajczyków.

-Brak źródeł poza biblijnych o ucieczce czy nawet podboju Kanaanu. Można to wprawdzie wytłumaczyć niemniej jakaś wzmianka to byłoby coś.

-Bajka o plagach egipskich. To tylko symbolika.