[bert04]

W wątku „Zmiana stron” snuje się taki offtop, więc go spróbujmy wydzielić. No więc pytanie brzmi: dlaczego Jeroboam ustanowił kult cielców w wybranym przez siebie miesiącu?

Sprawdzałem sprawę pobieżnie, ale z tym "miesiącem" to mnie zaskoczyłeś. Natomiast można dosyć dobrze stwierdzić, że celem miał być kult Jahwe. Tyle że odmiennie od tradycji jerozolimskiej.

Jaki sens ma ustanawianie kultu w formie, która ma utrwalony negatywny precedens (incydent pod Horebem)?

Są zasadniczo dwie możliwości: Jeroboam nie znał incydentu pod Horebem. Albo: znał go w innej, pozytywnej wersji. W takiej, w której Aaron zrobił złotego cielca na cześć JHWH i nie zostało to w żaden sposób zganione. Istnieje uzasadnione podejrzenie, że cały opis tego zajścia to późniejsza redakcja, już w postaci utrwalonej w Judei, gdyż drastyczność opisu wydarzeni nie pasuje do suchych opisów przedtem i potem.

Jaki sens ma tworzenie nowego święta w nowym dniu? Jeśli chcemy odciągnąć ludzi o świętowania w Jerozolimie, to przecież wskazane jest właśnie świętować w tym samym.

OK, widzę, że masz trzecią teorię, że ten kult jest całkowicie niezwiązany z Jahwe. Tyle że po co? Biblia nie przemilcza odstępstwa różnych królów od monoteizmu, samemu Salomonowi przypisywana jest budowa dwóch pogańskich świątyń. Biblia szczegółowo opisuje istnienie kultu Baala razem z rozbudowanym kapłaństwem, z którym walczył Eliasz metodami drastycznymi conieco. Oczywiście można snuć teorie, że Jeroboam był jednym z nich, ale że autorzy biblijni postanowili tutaj nieco odmiennie przekazać tę historię. Można snuć teorie, że podczas uchodźctwa w Egibcie Jerobowam podłapał trochę staroegipskich wierzeń, i że je próbował implementować w Izraelu. Lub że zapożyczał od innych sąsiadów, którzy też kult cielca mieć mieli. Ale czy to się bardziej kupy trzyma niż teoria, że Jeroboam wprawdzie nadal czcił Jahwe, ale w sposób nie do końca zgodny z ortodoksją? Pozostając otwarte pytanie, czy ta ortodoksja była już znana za jego czasów, czy została wprowadzona do Biblii post factum.