[xeno]

Fall Blau i Stalingrad

W 1942r. niemiecka Grupa Armii "Południe" powstrzymała sowiecki opór nad Donem.
Jej siły zostały podzielone: Grupa Armii "A" nacierała na południe w kierunku Kaukazu a Grupa Armii "B" szła prosto na wschód w kierunku Stalingradu. Ofensywa szła szybko ale tym razem Armia Czerwona wycofywała się w sposób zorganizowany i odnotowała mniej strat. W sierpniu wojska niemieckie dotarły do Kaukazu linia frontu oparła się o górskie granie. Na Elbursie oddział niemieckich żołnierzy zatknął hitlerowski sztandar - był to jednak wyczyn sportowy a nie militarny. Marsz wzdłuż Morza Czerwonego został zatrzymany. Również natarcie w kierunku Morza Kaspijskiego pod koniec września stanęło 50 km od miasta Grozny które było kluczem do opanowania terenów roponośnych wokół Baku.



Plan pozbawienia Rosjan zaplecza surowcowego załamał się, Hitler zaniepokojony sytuacją pozbawił stanowiska dowódcy Grupy Armii "A" marsz. Lista i sam przejął nad nią dowództwo ze swej kwatery w "Wilczym Szańcu". Tymczasem wojska należące do Grupy "B" dotarły do Wołgi i rozpoczęły bój o Stalingrad.
Satlingrad leżacy na zachodnim brzegu Wołgi stanowił dla Niemców klucz do zwyciestwa - przedarcie się na wschodni brzeg Wołgi umożliwiłby wojskom Niemieckim wejście na tyły Armii Czerwonej.
Dopiero w połowie lipca zorientowano się że Stalingrad jest głównym celem ofensywy niemieckiej. Gorączkowo reorganizowano obronę. W rejonie miasta dowodził w ciągu prawie całej bitwy gen. Andriej Jeremienko. 23 VIII Niemcy do Wołgi na północ od Stalingradu. Tego samego dnia 600 niemieckich bombowców zbombardowało miasto a kolejne ataki zamieniły je w morze gruzu. Rozpoczęła się trwająca 3 miesiące bitwa o Stalingrad. Broniła go 62. Armia gen. Czujkowa. Walki przebrały rozmiary apokaliptyczne - strategiczne wzgórze zwane Kurhanem Mamaja przechodziło z rąk do rak kilkanaście razy. W walkach miejskich przewaga techniczna Niemców traciła znaczenie, decydowała zawziętość i wytrwałość żołnierzy. Walczono w ruinach domów, w piwnicach. Ważnym punktem oporu były ruiny fabryki traktorów. Mimo że niemcy dotarli do linii Wołgi, na jej zachodni brzeg przeprawiały się wciąż nowe siły i włączały się do walki. Niemiecka 6. Armia i wspierająca ją 4. Armia Pancerna zaangażowane były w walki w mieście. Zgrupowanie wojsk hitlerowskich pod Stalingradem tworzyło klin: jego północne skrzydło zabezpieczały dywizje rumuńskie, włoskie i węgierskie południową flankę wojsk niemieckich osłaniała 4. Armia rumuńska. Na odcinek północny 19 XI 1942r. spadło uderzenie sowieckie z udziałem 300 czołgów. Przestarzałe maszyny rumuńskie nie były w stanie im sprostać. 20 XI nastąpiło podobne uderzenie z południa z 220 czołgami. Po czterech dniach sowieckiej ofensywy kleszcze zamknęły się a w okrążeniu znalazło się 200 tys. niemieckich żołnierzy 6. Armii dowodzonej przez gen. Friedricha von Paulusa. Chciał on podjąć próbę wyrwania się z okrążenia jednak Hitler stanowczo tego zakazał. Z kolei dowództwo sowieckie podjęło ofensywę na północy aby odciąć blokujące siły wojska Paulusa. 10 XII wojska dwu frontów sowieckich zaatakowały u podstawy tzw. występ rżewski głęboki klin na północny-zachód od Moskwy mocno wrzynający się w linie sowieckie. Próba zamknięcia w kotle sił Wehrmachtu nie powiodła się - nacierające dywizje w większości same znalazły się w okrążeniu.



Na południu z odsieczą 6. Armii szła nowo sformowana Grupa Armii "Don" pod dowództwem marsz. Ericha von Mansteina. Pod koniec grudnia znalazła się 35 km od Stalingradu jednak czołgi 6. Armii miały benzyny tylko na przebycie 25 km. 8 I 1943r. wojska Mansteina zostały zmuszone do cofnięcia się na pozycje wyjściowe.

Sowieci mogli dokończyć operację "Kolco" czyli likwidację wycieńczonych oddziałów 6. Armii. Jej sytuacja była beznadziejna brakowało już amunicji nawet nominacja na feldmarszałka nie skłoniła Paulusa do dalszego oporu. 31 I skapitulował. Do niewoli poszło 100 tys. ocalałych żołnierzy Wehrmachtu; byli wygłodniali, cierpiący od ran i odmrożeń tylko kilka tysięcy (ok. 5 tys.) z nich wróciło po latach do domu.

Była to klęska o dalekoidących skutkach strategicznych, która zmieniła oblicze II wojny światowej i zmusiła Niemców do ostatniej szansy, jaką był późniejszy łuk Kurski. Nie udało się, los Europy był już w rękach czerwonych barbarzyńców. Mimo to Stalingrad pozostaje symbolem męstwa, waleczności i ofiarności, które w połączeniu z tragedią jaka miała tam miejsce, nadają tej bitwie, wręcz legendarny charakter.