[Xeo95]

Skoro już mówimy o Rzymianach...

Termin cesarstwo bizantyńskie został stworzony przez nowożytnych historyków i nigdy nie był używany podczas istnienia imperium. W języku greckim nazwa cesarstwa brzmiała
Basileia tōn Rōmaiōn (Βασιλεία των Ρωμαίων) – „Cesarstwo Rzymian” (co było przekładem łacińskiej nazwy Cesarstwa Rzymskiego – „Imperium Romanōrum”) albo po prostu Rōmania (Ρωμανια). Sami Bizantyńczycy nazywali się Rzymianami (hoi Romaioi ) lub zwykle chrześcijanami [5] .
Określanie Cesarstwa jako „bizantyńskiego” rozpoczęło się w
Europie Zachodniej w 1557, kiedy
niemiecki historyk Hieronymus Wolf opublikował swoją pracę Corpus Historiæ Byzantinæ , która była zbiorem bizantyńskich źródeł. Publikacja w 1648 Byzantine du Louvre (Corpus Scriptorum Historiæ Byzantinæ ) i w roku 1680 Historia Byzantina Du Cangego spopularyzowały użycie określenia „bizantyński” pośród autorów francuskich, takich jak
Monteskiusz [6] .
Przedtem cesarstwo było nazywane przez zachodnich Europejczyków
Imperium Graecorum (cesarstwo Greków). Bizantyńskie pretensje do rzymskiego dziedzictwa były w sposób świadomy odrzucane co najmniej od koronacji Karola Wielkiego na cesarza (Imperator Augustus ) przez papieża
Leona III w roku 800. Zawsze kiedy papieże lub zachodni władcy chcieli użyć terminu rzymski w odniesieniu do cesarzy bizantyńskich preferowali termin Imperator Romaniæ zamiast
Imperator Romanorum , tytułu zarezerwowanego tylko dla Karola i jego następców [7] .
Bizantyńczycy w odpowiedzi zaczęli używać tytułu basileus ton Romaion (cesarz Rzymian), dla podkreślenia wyłącznych – w ich rozumieniu – praw do spuścizny po cesarzach starożytnego Rzymu. W czasach Paleologów stosowano formułę wierny w Chrystusie Bogu cesarz i autokrator Rzymian . Dla cesarza rezerwowano też tytuły „Augusta” oraz „Wielkiego Basileusa” (megas basileus), dla wyróżnienia go wśród współrządzących cesarstwem członków rodziny [8] .
Sam termin „bizantyński” pochodzi od „ Bizancjum”, nazwy Konstantynopola zanim stał się on stolicą Konstantyna.

Ogólnie nazwa Cesarstwo Bizantyjskie to dla mnie jakiś absurd. To tak jakby w 2100 roku historycy zaczęli mówić Związek Moskiewski zamiast Związek Radziecki. Jeśli już Cesarstwo Wschodniorzymskie ma być nazywane od nazwy stolicy to czemu od starej nazwy a nie używanej wtedy (Cesarstwo Konstantynopolskie/Konstantynopolitańskie)?


A teraz o współczesnych Rzymianach

Nazwa Rumuni oznacza "Rzymianie, obywatele Rzymu ", dosłownie "pochodzący od Romulusa ". Nazwa ta została wprowadzona w XVIII wieku przez greckokatolickich duchownych z tzw. szkoły siedmiogrodzkiej . Do tej pory Rumunów nazywano Wołochami, a obywateli Mołdawii także Mołdawianami. Teoria o rzymskim pochodzeniu Wołochów istniała już w
XV wieku , o czym świadczą prace
węgierskiego historyka Nicolausa Olahusa . W 1521 r. w liście bojara Neacşa pojawiła się po raz pierwszy nazwa Ţeara Rumânească - "ziemia rzymska", mająca oznaczać jedną z krain historycznych późniejszej Rumunii - Wołoszczyznę (rum.
Valahia ). Jednak dopiero w XVIII w. teoria Nicolausa Olahusa stała się podstawą rodzącej się rumuńskiej ideologii narodowej, która zdobywała z czasem coraz większą popularność, a wraz z nią termin "Rumuni".
Dawniej Rumunów żyjących w
Siedmiogrodzie nazywano czasem
Wołocho-Węgrami, Rumunów z
Wołoszczyzny Wołocho-Bułgarami , a Mołdawian Wołocho-Rusinami. Nazwy te wynikały z wpływów kulturowych i politycznych dominujących w regionie mocarstw.
Polska nazwa
Polska nazwa "Rumuni" pochodzi od dawnej nazwy rumuńskiej "Rumâni". Sami Rumuni z nazwy tej zrezygnowali w XIX w., na rzecz "Români", która bardziej przypomina słowo "Roma", tzn. "Rzym". Jeszcze na początku XX wieku w literaturze polskiej Rumunów nazywano "Wołochami", a Rumunię "Wołoszczyzną" (tak samo jak jeden z regionów historycznych tego kraju).