[Osiris]

Ad 5: Hmmm... na potrzeby tego wątku chyba wystarczy dychotomia "natura vs kultura". Albo religia jest częścią natury ludzkiej, wpisana jego wewnętrzne potrzeby i niezależnie od zewnętrznych czynników, pozostaje trwale. Może być tłumiona i zwalczana, ale kiedyś i tak wyjdzie na światło dzienne. Albo wprost przeciwnie, jest częścią kultury i jako taka może być w pewnym momencie usunięta.

Opcja pierwsza zdecydowanie odpada jak dla mnie. Przede wszystkim wiele twierdzeń religijnych dotyczy otaczającej nas rzeczywistości i jako takie podlegają weryfikacji. Jeśli Thor uznawany był swego czasu za boga piorunów i burz to naukowa ewaluacja tych zjawisk poddaje w wątpliwość tą pierwszą opcję. Z hipotezą zmartychwstania Jezusa jest podobnie: jeśli archeolodzy pewnego dnia odkryją jego prawdziwy grób to fundamenty chrześcijaństwa zostaną zachwiane w kategoryczny sposób. Jakkolwiek naturalne wewnętrzne potrzeby wierzących nie będą mogły przesłonić faktu, że w tym przypadku Jezus nie zmartwychwstał i był zwykłym człowiekiem. Podobnie można sobie wyobrazić przybyszów z kosmosu którzy, na wzór fantazji rodem z Danikena odwiedzają Ziemię w niedalekiej przyszłości by przekazać ludziom prawdę na temat ich genezy (genetyczna modyfikacja obcych), powstania życia i wiedzy dotyczącej kosmosu, zaburzającą dotychczasowe wyobrażenia. Trudno wyobrazić sobie by w takiej sytuacji ludzie kurczowo trzymaliby się swoich poglądów religijnych, podobnie jak prawie nikt dzisiaj nie wierzy iż Thor jest sprawcą burzowej pogody. Oczywiście istnieje też jakaś społeczna potrzeba rytualizacji zachowań ludzkich w formie chociażby zgromadzeń ale te zachowania przyjmują również formę areligijną.